Czas trwania: 90 minut

Cele:

• zapoznanie uczniów z możliwościami mówienia „nie” w sposób respektujący prawa własne i innych
• kształcenie u uczniów otwartości, wyrażania własnych myśli, poglądów, uczuć
• kształcenie nawyku odmawiania bez obawy, lęku, złości,
• kształcenie nawyku poszanowania praw innych ludzi
• kształcenie postawy obrony swoich praw bez agresji i przemocy

Metoda:

• inscenizacyjna
• zadaniowa
• dyskusja

Forma:

• organizacyjna: zbiorowa, grupowa, indywidualna
• przedmiotowa: poznawcza, twórcza

Środki:

• plansza z definicją asertywności,
• rysunki z minami,
• papier

Przebieg zajęć:

Zajęcia 1:

• Przywitanie się z uczniami i wprowadzenie w tematykę zajęć. (5 minut)
• Nauczyciel rozwiesza na tablicy planszę z definicją asertywności, po czym rozpoczyna dyskusję prowadzącą do zapoznania się z pojęciem. Omówienie pojęcia. „Asertywność to pełne, bezpośrednie, stanowcze, spokojne wyrażanie swoich uczuć, poglądów i postaw wobec innych osób, w sposób respektujący poglądy i postawy tych osób”. Jest to umiejętność, dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje myśli, uczucia, przekonania, nie lekceważąc uczuć i poglądów swoich rozmówców. Teoria asertywności jest oparta na założeniu, że każdy człowiek posiada pewne podstawowe prawa. Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „nie” bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku. (10 minut)
• Podział klasy na 3 zespoły. Każdy z nich otrzymuje kartkę z rysunkiem jednej miny, wyrazu twarzy. Ich zadaniem jest opisanie na kartkach papieru, stanu samopoczucia osoby z taką miną. Omówienie ćwiczenia. Nauczyciel podpisuje na dużej planszy każdy rysunek – „minkę” z uczuciami, jakie przedstawia ta mina i udziela dodatkowych informacji dotyczących tych 3 zachowań (asertywnego, uległego, agresywnego).   (10 minut)
• Każdy uczeń rysuje tabelę na kartce papieru, dzieli ją na 3 części: zachowania agresywne, asertywne, uległe i wpisuje przykłady z życia, kiedy ujawniają się te zachowania. Omówienie ćwiczenia.  (10 minut)
• „Zabawa w kłębek” – uczniowie siedzą w kręgu. Nauczyciel podaje kłębek jednej osobie i ta rozpoczyna zabawę. Odrzuca kłębek do kolegi/koleżanki kończąc zdanie: „Dziś nauczyłem się...”. Zabawa kończy się, gdy wszyscy złapią kłębek. Powstaje pajęczyna z wełny, którą następnie zwijamy poprzez odrzucanie kłębka, któremu towarzyszy dokończenie zdania: „Aby łatwiej wyrażało mi się moje zdanie, zmienię u siebie...”. Kiedy kłębek zostaje zwinięty, oznacza to całkowity koniec zabawy i zajęć.  (10 minut)

Zajęcia 2:

• przywitanie się z klasą i przypomnienie ostatniego tematu zajęć (5 minut)
• „Scenki” – nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy, które mają za zadanie odegrać scenki, np. na temat: „Brat każdego wieczoru żąda, abym rozkładał mu łóżko. Spróbuj powiedzieć mu, że od dziś rozkładasz tylko swoje”. Każda grupa dostaje inną scenkę. Każda scenka ma być odegrana na 3 sposoby: asertywny, agresywny i uległy. Po zakończeniu następuje omówienie, uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami, tym, co czuli grając role, w której postawie czuli się dobrze a w której źle i dlaczego. (20 minut)
• zabawa „Zły król”. Prowadzący prosi jednego ochotnika, który będzie grał rolę króla. Pozostali uczniowie dzielą się na 3 grupy. Jedna grupa będzie ludem uległym (Tirachu), druga ma grać rolę ludzi pokojowo nastawionych, niekonfliktowych, ale też stanowczych i asertywnych (Miru), trzecia -  ludu agresywnego (Tundu). Prowadzący mówi: macie złego króla, ale musicie go przekonać, żeby zmienił swój kodeks prawny. Prowadzący prosi do klasy króla i szepce mu do ucha, żeby odgrywał rolę złego króla i był uparty w swoich dawnych postanowieniach prawnych. Musi jednak słuchać ludu. Prowadzący prosi, aby przez 10 minut uczniowie wykonywali swoje zadania, mogą mówić, pisać petycje, reklamować swój lud, wszystko, aby przekonać króla. Po upływie wyznaczonego czasu prowadzący prosi króla, żeby wypowiedział się na temat poszczególnych ludów. Potem mówi, któremu najszybciej by uległ i dlaczego. (15 minut)
• Podsumowanie zajęć (5 minut)